10

Pismo i malarstwo, poezja wizualna (lata 60. i 80. XX wieku)

Jednym z niezwykłych fenomenów sztuki lat 60. w obszarze euroatlantyckim było ponowne zainteresowanie poznaniem sztuki awangardowej w tych jej nurtach, które dla ówczesnych teoretyków były najbardziej radykalne i wciąż niewyczerpane dla istniejącej sztuki. Należało do nich także badanie relacji między obrazem i pismem, na filarach której budowana była antyczno-chrześcijańska cywilizacja. Jednym z jego owoców była, oprócz wielu innych innowacji, ogromna fala tak zwanej poezji eksperymentalnej lub wizualnej, która badała i poszerzała nowe formy relacji między obrazem a tekstem, a w latach 70. XX w. zaowocowała różnymi formami poezji pojęciowej.

Oryginalnymi koncepcjami tej relacji w środowisku czeskim są wiersze kratowe Jana Wojnara, który wizualizował relacje między tymi dwiema strukturami. Przykładem tego niezwykłego podejścia w sztuce czeskiej jest Kratowy wiersz przestrzenny z 1976 roku, który możemy zobaczyć. Częścią tego obrazu-wiersza jest usiłowanie autora o uczynienie z biernego widza aktywnego obserwatora lub „współautora” dzieła. Zatem częścią „otwartych prac” Wojnara jest także widz, ale pod warunkiem, że jest gotów zaakceptować oferowane „reguły gry”. Problematykę „dzieła otwartego” autor poszerzył kilka lat później o nie mniej oryginalne wiersze-obiekty zbiorczo zwane wierszami - klepsydrami. Niezwykle rozległa praca Wojnara jest jednym z najbardziej oryginalnych przejawów czeskiej sztuki konceptualnej.