Poetyka cywilistyczna (lata 40. XX wieku)

Na twórczość części pokolenia artystów dotkniętych II wojną światową wpłynęły nie tylko zmiany wywołane problemami wojennymi, ale ich twórczość była również syntezą przedwojennych awangardowych tendencji artystycznych, takich jak futuryzm, kubizm i cywilizm czy konstruktywizm. Autorzy inspirowali się również surrealistycznymi metodami i treściowo skłaniali się ku egzystencjalizmu. Motywem nośnym było miasto, peryferia, życie zwykłego człowieka.

Symbolem codziennych problemów jednostki w społeczeństwie podczas niemieckiej okupacji stał się temat nocnego spacerowicza autorstwa Františka Hudčka. Samotny człowiek, który spaceruje po krajobrazie miejskim hal fabrycznych, dworców kolejowych i stadionów. Również obraz olejny Świadek z 1943 r., który tutaj możemy obejrzeć, należy do długiej serii rysunków Hudečka, grafików i obrazów o tym samym, a jednak odmiennym pojmowaniu nocnych spacerowiczów. W 1968 roku opisał fascynację tym motywem w następujący sposób: Późne nocne spacery po okolicy stacji kolejowej, gdzie szeroko daleko nie można było dostrzec żadnego innego światła niż w różny sposób rozproszone migotanie, a w ich odbiciu sieć torów dążących jakby w próżność, w nicość ... I do tego gwiazdy, morza gwiazd, których nie zobaczycie w wielkim mieście. Ale w tej rozpaczliwie czarnej wojennej ciemności było ich całe niebo. Z pewnością najbardziej wymowny obraz niepokojów, które dusiły ówczesnego człowieka w tym czasie - i jednocześnie nadziei, którą można było również czerpać z takich ilustracji człowieka zagubionego w kosmosie, ale jednocześnie przesiąkniętego jego promieniowaniem, jego gwiazdami ... "

----------------------

Teraz przesuniemy się o piętro niżej, gdzie przyjrzymy się drugiej części ekspozycji Wiek względności z dziełami sztuki drugiej połowy XX wieku.